Któż nie chce łatwo zasypiać, przespać całą noc i obudzić się wypoczęty następnego ranka bez konieczności sięgania po filiżankę kawy? Ośmielę się powiedzieć, że jest to życzenie każdego z nas. Jednak wyniki badania Great British Sleeping Habits z 2018 r. przeprowadzonego przez Chemist 4 U pokazują, że typowa osoba mieszkająca w Wielkiej Brytanii śpi od 5,78 do 6,83 godzin na dobę. Zatem biorąc pod uwagę powyższe statystyki, nie uzyskujemy zalecanych przez National Institutes of Health 7-9 godzin snu na dobę. Chociaż większość z nas wie (i doświadcza), jaki fundamentalny wpływ na nasze zdrowie fizyczne, intelektualne i psychiczne ma sen, dlaczego więc nadal go zaniedbujemy?
Cóż… Sen to złożony stan, a raczej czynność, naszego ciała i umysłu. Na to jak przebiega, ma wpływ wiele czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Ponadto, elementy te wpływają na siebie wzajemnie. Jest to zatem relacja dwukierunkowa, a nawet wielokierunkowa. Innymi słowy, sen wpływa na wszystkie główne układy fizjologiczne organizmu, pamięć, wagę, ogólną jakość życia, żeby wymienić tylko kilka, ale jest też odwrotnie. Systemy te są ze sobą powiązane, a ich funkcjonowanie wpływa również na jakość snu.
Zakłócenia snu
W takim razie co nie pozwala nam spać? Uczestnicy badania Great British Sleeping Habits1 odpowiedzieli, że ich sen był często zakłócany przez stres (25,55%), hałas (13,60%), stan zdrowia (8,89%), partnera z którym dzielili łóżko (8,35%), zbyt dużo ilość kofeiny (4,30%) oraz dzieci (3,50%). W świetle powyższych informacji, czynnikiem najbardziej niesprzyjającym naszemu snowi, jest stres. Z innych badań wiemy również, że niedobór snu może dodatkowo wzmacniać poziom lęku2, złości3 i zmiany nastroju. Wydaje się więc, że tkwimy w błędnym kole. W takim razie jak skutecznie rozwiązać ten problem?
“Twoje życie jest odbiciem Twojego snu, a sposób, w jaki śpisz, jest odbiciem Twojego życia”
Rafael Pelayo
Jeśli już zidentyfikowałeś, że to stres nie pozwala Ci spać w nocy, prawdopodobnie zastanawiasz się, jak najlepiej sobie z nim radzić, jak zmniejszyć to ciagłe napięcie. Założę się również, że słyszałeś już o wielu strategiach, które mógłbyś zastosować, ale kto ma na to czas w tak zabieganym życiu, z tak wieloma obowiązkami? A może już wypróbowałeś niektóre z nich i czułeś, że w Twoim przypadku nie działają?
Tak, aby zrozumieć swój stres i skutecznie nim kierować, na początku będziesz potrzebować trochę czasu, miejsca, poszukiwania wskazówek i inspiracji. Twoje zaangażowanie w ten proces będzie miało kluczowe znaczenie. Jednak w trakcie systematyczniej praktyki zdobędziesz conajmniej kilka technik, które będą z Tobą współbrzmieć i okażą się skuteczne w Twoich indywidualnych okolicznościach.
Zrozum własne wyzwalacze stresu i punkt tolerancji
Stres to fizyczna i psychiczna reakcja naszego organizmu na wymaganie lub zmianę. Wszystko, co zakłóca obecną równowagę, może wywołać tę odpowiedź. Może to być choroba, rozwód, utrata ukochanej osoby, przeprowadzka, ukończenie szkoły, awans zawodowy itp. Stres z definicji nie jest czymś złym, chociaż może stać się szkodliwy, gdy jest bardzo intensywny lub towarzyszy nam przez dłuższy czas.
Stres jest bardzo indywidualnym zjawiskiem, ponieważ może pochodzić z różnych źródeł takich jak praca pod nadzorem wymagającego kierownika, samotne wychowywanie dziecka z niepełnosprawnością, dysponowanie napiętym budżetem, radzenie sobie z fibromialgią itp. Ponadto, rożnimy sie stopniem tolerancji na stres, czyli naszą indiwidualną zdolnością do bycia opanowym i produktywnym w obliczu trudności. Oznacza to, że identyczne zdarzenie może wpływać na różne osoby w inny sposób, w zależności od tego, ile stresu mogą znieść, zanim stanie się dla nich destrukcyjny.
Czynnik wrażliwości i sposób reagowania na stres
Cała zagadnienie stresu komplikuje się jeszcze bardziej, gdy dodamy do niego czynnik naszej wrażliwości. Ze względu na naszą osobowość, wychowanie, kontekst kulturowy itp. jesteśmy bardziej wyczuleni na określone kategorie stresorów niż inne. Tak więc możesz mieć dużą odporność na stres w pracy, natomiast wykazujesz większą wrażliwość na problemy związane z rodziną i domem lub odwrotnie. Ponadto, chciałabym jeszcze tu wspomnieć o naszych różnych sposobach reagowania na wymagające sytuacje. Kiedy w życiu napotykasz przeszkody, jaka jest Twoja odpowiedź? Niektórzy sięgają po jedzenie, inni po papierosa bądź lampkę wina. Są też tacy którzy potrzebują w tym czasie towarzystwa, wygadania się, a inni przeciwnie- chcą pozostać sam na sam ze sobą.
Podsumowując, stres to istotny czynnik z powodu którego często cierpimy na brak lub zakłócenia snu. Aby efektywnie sobie z nim radzić, w pierwszej kolejności istotne jest poznanie własnego profilu stresu4 i jego składowych takich jak osobiste stresory, własny punkt tolerancji, wrażliwość i sposoby naszego reagowania. Etap ten jest punktem wyjścia do kolejnego kroku- poznania i dobrania adekwatnych do własnych okolicznosci życiowych technik radzenia sobie ze stresem.
Aby dowiedzieć się, jak to zrobić, przeczytaj mój kolejny wpis na blogu „Niezawodny sposób radzenia sobie ze stresem.”
Bibliografia
1. https://www.chemist-4-u.com/sleep-study/#div0
2. Simon, E.B., Rossi, A., Harvey, A.G, & Walker, M.P. (2020). Overanxious and underslept. Nature Human Behaviour. 4, 100–110.
https://doi.org/10.1038/s41562-019-0754-8
3. Krizan, Z., & Hisler, G. Sleepy anger: Restricted sleep amplifies angry feelings (2019). Journal of Experimental Psychology: General, 148(7), 1239–1250.
https://doi.org/10.1037/xge000052
4. Adamson, E. (2002). The Everything Stress Management Book. Practical Ways to Relax, Be Healthy and Maintain Your Sanity. Adams Media Corporation.
